جعل در لغت به معنای خلق کردن و دگرگون کردن و تزویر به معنای حیله و تقلب و خلاف واقع جلوه دادن چیزی است. همچنین در اصطلاح حقوقی، جعل و تزویر عبارت از ساختن هر چیزی مثل سند به یکی از طرق پیش‌بینی شده در قانون بر خلاف حقیقت و به ضرر دیگری است. در قانون ایران از جرم جعل تعریفی ارائه نشده است، احکام راجع به انواع مختلف جعل طی ۲۰ ماده از مواد ۵۲۳ الی ۵۴۲ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ و نیز قوانین دیگر بیان شده است. بر اساس ماده ۵۲۳ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵، جعل و تزویر عبارتند از ساختن نوشته یا ساختن مهر یا امضای اشخاص رسمی یا غیررسمی، خراشیدن، تراشیدن یا قلم بردن یا الحاق یا محو یا اثبات یا سیاه کردن یا تقدیم یا تاخیر سند نسبت به تاریخ حقیقی یا الصاق نوشته‌ای به نوشته دیگر یا بکار بردن مهر دیگری بدون اجازه صاحب آن و نظایر اینها به قصد تقلب.
۱.عناصر جعل:
هر جرم دیگری از سه رکن قانونی، مادی و معنوی تشکیل شده است، عنصر مادی دارای اجزایی از قبیل فعل مثبت و فعل منفی یا ترک فعل است. فعل مثبت همان قلب حقیقت در یک نوشته دارای ارزش و سندیت، به یکی از صور پیش‌بینی شده در قانون بوده و فعل منفی یا ترک فعل نیز در جعل مفادی یا معنوی محقق می‌شود. زیرا در اثر ترک فعل، سندی ایجاد شده که محتوای آن با واقعیت تطبیق نمی‌کند؛ مثل این که قسمتی از تقریرات شخصی که سند را دیکته می‌کند، حذف کرده و ننویسیم و بر اثر آن تعهد یا حقی را که موجب ضرر به غیر است، مخفی کنیم. در خصوص عنصر معنوی و روانی جرم، جعل از زمره جرایم مادی صرف نیست بلکه نیازمند عنصر روانی است که بدون احراز آن امکان تعقیب سازنده یا تغییر دهنده سند یا نوشته یا چیز دیگری تحت عنوان جرم جعل وجود ندارد. برای تحقق عنصر روانی جرم جعل از یک سو باید قصد ساختن یا تغییر دادن احراز شود و از سوی دیگر مرتکب باید قصد کامل فریب دادن دیگران را از این که سند یا نوشته یا چیز مجعول دیگری را به عنوان اصل قبول کنند و از این طریق به ضرر خود عمل کنند، داشته باشد. در اینجا منتفع شدن یا قصد منتفع شدن شخص جاعل ضروررت ندارد بنابراین قصد استفاده بردن دیگران هم کفایت می‌کند . عنصر قانونی جرم جعل نیز قانونگذار برای جرم جعل، در مواد ۵۲۳ تا ۵۴۲ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ مجازات‌های حبس و جزای نقدی یا هر دو را با هم برای مرتکب پیش‌بینی کرده است. در جرم استعمال یا استفاده از سند مجعول، عمل مرتکب عبارت از ارائه و ابراز آن است. این جرم از جرایم مطلق بوده و حصول نتیجه، شرط تحقق جرم نیست. به علاوه، لازم نیست که به جهت استفاده از آن سند، نفعی به مرتکب برسد یا موجد اضرار غیر شود. برای تحقق عنوان جزایی استفاده از سند مجعول، شرایط و ارکانی لازم است، رکن مادی این جرم، استناد و به‌کارگیری سند مجعول است. عنصر روانی یا رکن مادی این جرم نیز همان عمد در استفاده و قصد اضرار به دیگری است.
حتماً بخوانید:
چه محکومیت هایی موجب سوء پیشینه می شوند؟
حتماً بخوانید:
چه محکومیت هایی موجب سوء پیشینه می شوند؟
۲.تغییرات مجازات جرم جعل:
در وارد کردن ضرر به دیگری نیاز نیست تا ضرر حتماً مادی باشد، بلکه ضرر معنوی را نیز شامل می‌شود و شخص متضرر نیز شامل اشخاص حقیقی و حقوقی می‌شود. در نهایت نیز قانونگذار عنصر قانونی جرم استفاده از سند مجعول را در مواد ۵۲۴ تا ۵۳۶ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ شامل مجازات‌های حبس و جزای نقدی یا هر دو با هم برای مرتکب پیش بینی کرده است که مطابق قانون کاهش حبس مذکور تا نصف ماه تقلیل پیدا کرده است.
نظر خود را بنویسید: