اشخاصی که به تازگی وارد فعالیتهای تجاری شده اند، اصولا باید اطلاعاتی درباره تجارت داشته باشند. این اشخاص معمولا ابهامات یکسانی درباره شرکتهای تجاری دارند. این سوالات برای اشخاصی که به فعالیتهای حرفه ای و علمی اشتغال داشتند هم وجود دارد؛ مهندسان و اساتید دانشگاه در این مقاله چند مورد از سوالاتی را می خوانید که تقریبا هر روز از من پرسیده می شوند. به یاد داشته باشید که این اشخاص تازه وارد، در حوزه فعالیت خود متخصص هستند. قوانین تجارت معمولا با درک عمومی ما از فعالیت های روزمره شباهتی ندارند. سوال اول- با دوستان یا همکارانم یک شرکت تاسیس کرده ام ولی می خواهم از شرکت خارج شوم. چکار کنم؟ جواب کوتاه- کاری نمی توانید بکنید. جواب مفصل- تاسیس شرکت (یا ورود به شرکتی که قبلا تاسیس شده است) به معنای سهامدار بودن در شرکت است. سهامدار کسی است که با پرداخت قسمتی از سرمایه شرکت، مالک تعدادی از سهام شرکت می شود. خارج شدن از شرکت یعنی آنکه شخص دیگری مالک سهام شما شود. هشت نوع شرکت در حقوق تجارت ایران وجود دارد. اگر با دوستان و همکاران خود شرکت تاسیس کرده اید به احتمال قریب به یقین شرکت شما یا با مسئولیت محدود است یا سهامی خاص. در شرکت با مسئولیت محدود، انتقال سهم شما به شخص دیگری ممکن نیست بجز در یک حالت؛ اگر اکثریت شرکای شرکت که سه چهارم سرمایه را هم در اختیار دارند به شما اجازه بدهند. به عنوان مثال اگر شرکت را با حضور چهار نفر از همکاران خود تاسیس کرده اید و هر کدام از شما بیست درصد از سرمایه (بخوانید سهام؛ گرچه تفاوتهایی بین این دو وجود دارد) شرکت را در اختیار دارید، شما فقط در صورتی می توانید از این شرکت خارج شوید که هر چهار نفر به شما این اجازه را بدهند. البته اگر یکی دیگر از شرکای شرکت بخواهد سهم شما را بخرد، شاید کار شما چندان دشوار نباشد چون قانون تجارت در این مورد مبهم است و به هر حال احتمال دارد که برای انتقال سهم خود به یکی دیگر از شریکهای شرکت مجبور شوید رضایت بقیه شریکها را هم به دست آورید. بعد از همه این مراحل، فراموش نکنید که باید برای انتقال سهم خود حتما به دفترخانه اسناد رسمی بروید و سند رسمی تنظیم کنید در غیراینصورت شما همچنان در شرکت باقی خواهید ماند حتی اگر تمام مراحل قبلی را انجام داده باشید و قراردادی هم نوشته باشید و بقیه شریکهای شرکت هم این قرارداد را امضا کرده باشند. اگر شرکت شما سهامی خاص است، خروج شما راحتتر است. قاعدتا اگر شما برای سهام خود خریدار پیدا کنید، می توانید سهم خود را به او منتقل کنید و از شرکت خارج شوید اما در این نوع از شرکت، نقل و انتقال سهام ممکن است مشروط به اجازه هیات مدیره شده باشد. این موضوع در اساسنامعه شرکت بیان می شود. در اساسنامه نمونه ای که اداره ثبت شرکتها به متقاضیان ارائه می دهد، این موضوع وجود دارد یعنی در یکی از مواد این اساسنامه آمده است که سهامداران فقط با اجازه هیات مدیره می توانند سهام خود را منتقل کنند. این اداره ثبت شرکتها معمولا اجازه نمی دهد که در این اساسنامه تغییری ایجاد کنید. این رویه شاید برای راحتی کار این اداره است ولی قانونی نیست. تمام این فرایند منوط به این است که برای سهام خود خریدار داشته باشید. اگر خریدار ندارید و بقیه شرکا هم سهام شما را نمی خرند، تنها راه خروج از شرکت، انحلال شرکت است. سوال دوم- با همکارانم شرکتی تاسیس کرده ام که مدتی است غیرفعال است. الان می خواهم با اشخاص دیگری یک شرکت تاسیس کنم تا فعالیت را شروع کنم. تکلیف چیست؟ جواب کوتاه- ابتدا تکلیف شرکت اولیه را مشخص کنید. جواب مفصل- در شرکت سهامی خاص، مدیران شرکت یعنی اعضای هیات مدیره و مدیرعامل نمی توانند فعالیتی انجام دهند که مانند فعالیت شرکت باشد. به عبارت دیگر، مدیران نباید با شرکت رقابت کنند. بنابراین اگر عضو هیات مدیره شرکت هستید (نکته یک) ابتدا باید تکلیف شرکت را مشخص کنید (نکته دو). نکته یک- نمی دانید که عضو هیات مدیره هستید یا نه؟ اگر با دو نفر دیگر شرکتتان را تاسیس کرده اید، عضو هیات مدیره هستید و اگر شرکت شما بیشتر از سه نفر سهامدار دارد، باید ببینید که در اساسنامه شما، هیات مدیره چند عضو دارد و در صورتجلسات مجمع عمومی، چه کسانی به عنوان هیات مدیره انتخاب شده اند. نکته دو- چگونه تکلیف شرکت را مشخص کنیم؟ سه راه حل دارد؛ یک- همانند پاسخ سوال اول از شرکت خارج شوید. دو- شرکت را منحل کنید. سه- از هیات مدیره شرکت خارج شوید. البته اگر فقط سه نفر عضو شرکت هستید، هر سه نفر عضو هیات مدیره خواهید بود بنابراین از راه حل سوم نمی توانید استفاده کنید. سوال سوم- با همکارانم شرکتی تاسیس کرده ام که مدتی است غیرفعال است. بقیه اعضای شرکت در دسترس نیستند تا بتوانیم شرکت را منحل کنیم. چاره چیست؟ جواب- شرکتی که برای مدت یکسال غیرفعال باشد، به درخواست هر ذینفعی، منحل می شود. سهامداران شرکت، مدیران و کسانی که قراردادی با این شرکت دارند می توانند از دادگاه تقاضای انحلال شرکت را بنمایند. سوال چهارم- مدت مدیریت مدیران و مدیرعامل تمام شده است ولی ایشان همچنان به عنوان مدیر شرکت فعالیت می کنند و کنار نمیروند. تکلیف چیست؟ جواب کوتاه- هیات مدیره جدید انتخاب کنید. جواب مفصل- این سوال در واقع یکی از هزاران سوالی است که ناشی از عدم آشنایی با سلسله مراتب ارکان شرکت است. بطور مختصر؛ مجمع عمومی، هیات مدیره را انتخاب می کند و هیات مدیره هم مدیرعامل را انتخاب می کند. یعنی هیات مدیره نمی تواند و لازم نیست که جانشین برای خود انتخاب کند اما تا زمانی که مجمع عمومی، هیات مدیره جدید را انتخاب نکند، هیات مدیره می تواند به کار خود ادامه دهد حتی اگر مدت دو ساله مدیریت آنها تمام شده باشد. مشکل آنجاست که دعوت از مجمع عمومی برای تشکیل جلسه و انتخاب هیات مدیره جدید هم از وظایف هیات مدیره است. در این وضعیت، اگر این هیات مدیره عمدا مجمع عمومی را دعوت نمی کند، فقط یک راهکار برای شما وجود دارد که تنها در صورتی می توانید از آن استفاده کنید که یک پنجم از سهام شرکت را در اختیار داشته باشید. دارندگان یک پنجم سهام، می توانند مجمع عمومی را دعوت کنند. جزییات روند این دعوت در ماده 95 قانون تجارت آمده است. اگر یک پنجم سهام را در اختیار ندارید شاید نتوانید شرکت را نجات دهید اما ممکن است بتوانید این اقدامات اعضای هیات مدیره را از طریق کیفری پیگیری کنید. سوال پنجم- شرکای شرکت بدون اطلاع من تصمیماتی گرفته اند. چه کاری می توانم بکنم؟ جواب کوتاه- برای ابطال تصمیمات می توانید به دادگاه مراجعه کنید. جواب مفصل- در جوابی که به سوال قبلی داده شد دیدیم که دعوت از اعضای شرکت برای تشکیل جلسه مجمع عمومی چه سلسله مراتب و تشریفاتی دارد. این موضوع منحصر به فرد نیست. تقریبا تمام تصمیمات و فعالیتهای شرکتهای تجاری، تشریفات خاصی دارند که باید حتما رعایت شوند. این تشریفات در اساسنامه شرکت و قانون تجارت بیان شده اند. اعتبار تصمیمات ارکان شرکت منوط به رعایت این تشریفات است که عبارتند از؛ یک- شیوه دعوت، دو- علت تشکیل، سه- نحوه تصمیم گیری. شیوه دعوت؛ معمولا یا از طریق نشر آگهی است یا با ارسال دعوتنامه. علت تشکیل؛ دستور جلسه ای است که به همراه آگهی یا دعوتنامه به سهامداران اعلام می شود. فقط موضوعات مندرج در دستور جلسه قابل طرح و تصمیم گیری هستند. نحوه تصمیم گیری؛ حد نصاب آرای لازم برای اتخاذ تصمیمات. نحوه تصمیم گیری در مجمع عمومی با هیات مدیره تفاوت دارد. در مجمع عمومی، تعداد رای هر سهامدار برابر است با تعداد سهامی که در اختیار دارد. تصمیم گیری در هیات مدیره به تعداد نفرات بستگی دارد نه تعداد سهام آنها. اگر تصمیمی که بدون اطلاع شما گرفته شده است، با نقض یکی از تشریفات فوق بوده است می توانید ابطال آن را از دادگاه بخواهید. عمران محمدی وکیل پایه یک متخصص حقوق تجارت داخلی و بین المللی

حتماً بخوانید:

مستمری بازنشستگان بعد از فوت آنها به چه کسی میرسد؟

حتماً بخوانید:

مستمری بازنشستگان بعد از فوت آنها به چه کسی میرسد؟